حدود یک ماهی از فصل تابستان سپری شده است. ماراتن کنکور ۹۲ برای بسیاری از داوطلبان شروع شده و با شروع تابستان، در حال مطالعه برای کنکور سال آینده هستند. بسیاری از داوطلبان موفق سال‌های گذشته تعیین هدف و برنامه ریزی درست را یکی از مهمترین دلایل موفقیت خود می‌دانند.
همیشه داشتن هدف خوب و عالی باعث پیشرفت و تعالی ما در انجام امور خواهد شد. بنابراین برای تعیین یک هدف مناسب و دقیق نکات زیر را در نظر بگیرید:
١. هدف باید مبتنی بر توانایی‌ها و منطبق بر واقعیت باشد: معمولا دوستان عزیز داوطلب کنکور در دوره پیش دانشگاهی اهدافی را انتخاب می‌کنند که در دنیای کنکور، چندان واقعی نیست و در اکثر موارد تحت تاثیر اطرافیان موفق، هدف خود را مشخص می‌کنند.
به طور مثال یک داوطلب کنکور هدف خود را قبول شدن در یکی از دانشگاه‌های تهران و در رشته‌ای که دارای متقاضی زیادی است قرار داده است، در حالی که با نگاهی دقیق به سوابق خود، متوجه ضعف در مطالعه دروس می‌شود و یا یک داوطلب برای یک فصل خود علاوه بر مطالعه دروس پیش دانشگاهی و حل تست در آن و شرکت در کلاس کنکور، دوره و حل تست تمامی دروس پایه را هم قرار داده است و ده‌ها مثال دیگر که در مواجهه با داوطلبان متعدد متوجه آن می‌شویم.
ممکن است بپرسید که: مگر چه اشکالی دارد برای یک رشته خاص یا دانشگاه معینی تلاش کنیم؟ که در پاسخ باید گفت: ماهیت تلاش برای رسیدن به یک رشته یا دانشگاه، نه تنها مضر نیست، بلکه بسیار مفید و مثمر ثمر است، اما آنچه در این میان مهم می‌باشد، این نکته است که انتخاب مبتنی بر توانایی‌ها و واقعیت‌ها باشد.
به طور مثال دانش‌آموزی که میانگین نمره تراز ۴۵٠٠ را کسب نموده است، نمی‌تواند رشته دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی را هدف خود قرار دهد، چرا که توانایی‌های او متناسب باهدف تعیین شده‌اش نیست. یا داوطلبی که مجموعا طی یک فصل، فقط ٢٠٠ ساعت مطالعاتی زمان دارد، نمی‌تواند به خلاصه‌نویسی، دوره و حل تست در تمام دروس پایه خود بپردازد.
جدای از اینکه اهدافی مثال آنچه در بالا به آن اشاره شد باعث عدم اجرای صحیح برنامه‌ریزی و عدم تولید انگیزه و در نهایت عدم نتیجه‌گیری شما خواهد شد، موجب می‌شود شما از لحاظ روحی آسیب‌های جدی ببینید.
عدم رسیدن به هدف باعث گریز از برنامه‌ریزی و انگیزه برای ادامه فعالیت‌ها خواهد شد. یک هدف‌گذاری مناسب و مطلوب برای یک داوطلب کنکور می‌تواند به طور مثال اتمام مطلوب و عمیق دروس پیش دانشگاهی به همراه خلاصه‌نویسی در دروس پایه مرتبط برای رسیدن به یک آزمون جامع باشد.
٢. هدف باید قابل اندازه‌گیری باشد: چه زمانی می‌توانید اظهار کنید به هدفی که داشته‌اید، رسیده‌اید؟ در چه مواقعی از رسیدن به هدف و کسب موفقیت ابراز رضایت می‌کنید؟ و چندین سوال دیگر از این دست، همگی شما را در تعیین هدف و اندازه‌گیری موفقیت که تابعی است از دستیابی به هدف یاری می‌کند. معمولا دانش‌آموزان در زندگی تحصیلی خود کمتر به دنبال هدف و تعیین رسیدن یا نرسیدن به آن هستند.
در این سال‌ها که مشغول به کسب تجربه بودم، فقط تعداد معدودی از دانش‌آموزان سال اول دبیرستانی یا دوم دبیرستانی را دیدم که هدف‌های قابل دسترسی در کوتاه مدت را برای خود مشخص نموده باشند. حتی در اغلب اوقات هم در هنگام ثبت‌نام دانش‌آموزان در دوره متوسطه بدنبال نتیجه‌گیری در کنکور هستند و ملاک آن‌ها برای خوب و یا بد بودن یک مجموعه نتایج کنکور آن مجموعه است، در حالی که این دسته از اولیا و دانش‌آموزان غافل هستند که کنکور و نتیجه‌گیری در آن، فقط می‌تواند به عنوان یک هدف دراز مدت در دستور کار قرار بگیرند و برای رسیدن به آن باید ابتدا به هدف‌های کوتاه و میان مدت، دست پیدا کنند.
حتی این موضوع به داوطلبان کنکور نیز توصیه می‌گردد که قبل از تعیین هدف دراز مدت خود، هدف‌های کوتاه مدت‌تری را تعیین نمایند تا بتوانند در موعد مقرر از دستیابی به هدف اطلاع حاصل کنند و برای دوره بعدی هدف‌گذاری، نقایص را رفع و نقاط قوت را تقویت کنند.
ضمن آنکه مدت مشخص برای دستیابی به نتیجه مطلوب نیز خود می‌تواند محرکی برای تولید انگیزه باشد. بنابراین حتما در هنگام هدف‌گذاری به طول مدت و جنس هدف خویش توجه نمایید. توصیه می‌کنم داوطلبان کنکور از هدف‌گذاری‌های فصلی یا دوره‌ای و دانش‌آموزان سایر پایه‌ها از هدف‌گذاری ترمی استفاده کنند. در این بین شرکت در آزمون‌های مدرسه یا آزمون‌های آزمایشی جامع می‌تواند به صورت ابزاری برای اندازه‌گیری موفقیت شما در دستیابی به هدفتان عمل کنند.